เริ่มต้นกับ LaTex

คำถามตอนที่เริ่มศึกษาโปรแกรม LaTex คือ:

• LaTex คืออะไร ?

LaTex คือโปรแกรมจัดเรียงพิมพ์ ซึ่งนิยมใช้ ในการพิมพ์งานทางวิชาการ เนื่องจากผลที่ได้ จะมีรูปแบบสวยงาม ไม่ว่าจะเป็นสูตรทางคณิตศาสตร์ หรือ การประกอบร่างรูปภาพเข้าไปในตัวเอกสาร และยังสะดวกในการจัดเรียงบรรณานุกรมด้วย

LaTex มีการใช้งานอย่างแพร่หลาย และบรรดา society ต่างๆ ก็มักจะมี LaTex template ของตัวเอง นอกเหนือจาก word format ซึ่งเป็นการอำนวยความสำดวกให้กับนักวิชาการ ที่ต้องการส่งผลงานลงตีพิมพ์ เพราะบางครั้ง การจัดเรียงเอกสารในโปรแกรม Microsoft word ที่ต่างเวอร์ชั่น ก็อาจจะเกิดปัญหาได้ (เคยเจอปัญหานี้มาแล้ว เอางาน word จากเครื่องพีซี มาเปิดในเครื่องแมค ทั้งรูปภาพ ทั้งตัวหนังสือ บางครั้งก็กระเด้งกระดอนไปเหมือนกัน)

• ทำไมต้องใช้ LaTex

ถ้าถามตัวเอง สาเหตุที่่สนใจ LaTex เพราะว่ามีปัญหาในการจัดการกับบรรณานุกรม ซึ่งบางครั้งเวลาเขียนงาน จะมีบรรณานุกรมจำนวนมาก และ เจ้าของบล๊อกก็ไม่ค่อยถนัดโปรแกรม Microsoft word นัก เลยไม่ทราบว่า ปกติแล้วเค้าจัดการกับบรรณานุกรมในโปรแกรม word ยังไงบ้าง พอเริ่มหัดเขียนงานด้วย LaTex ตอนแรกๆ ก็มีปัญหาเรื่องโค้ดที่ใช้ ก็หัดจากโค้ดพื้นฐานง่ายๆ ก่อน แล้วลองรันงานออกมาดู ปรากฎว่า LaTex จัดการกับบรรณานุกรมให้ทั้งหมดเลย เราสามารถเขียนคำสั่งกำหนดรูปแบบของบรรณานุกรมได้ ว่าจะเอาแบบตัวเลข หรือ เป็นชื่อผู้เขียน

เหตุผลอีกข้อที่ทำให้สนใจโปรแกรม LaTex คือ การทำสูตรคณิตศาสตร์ และการใส่รูป เพราะ LaTex อำนวยความสะดวกในการจัดทำ reference ให้กับสูตร รูป หรือ ตาราง เจ้าของบล๊อกเลยไม่ต้องมานั่งจำว่า ใส่รูปลำดับที่เท่าไหร่แล้ว (ความจำน้อยนั่นเอง)

• ปัญหา (ที่อาจจะพบ) ในการใช้งานโปรแกรม LaTex

ในการใช้งาน LaTex จะมีองค์ประกอบที่ค่อนข้างยุ่งยากเล็กน้อย แต่เนื่องจาก ผู้เขียนเริ่มต้นใช้งานบนเครื่อง Macintosh และ ทำเอกสารที่เป็นภาษาอังกฤษอย่างเดียว เลยไม่ค่อยมีปัญหาในการลงโปรแกรมเท่าไหร่ แต่ว่า ล่าสุดที่คิดจะทำงาน LaTex บนเครื่อง windows base ก็ปวดหัวเล็กน้อย เพราะว่า นอกจากตัวโปรแกรมหลักๆ แล้ว มันจะมีโปรแกรมอื่นๆ ที่ต้องลงพ่วงเข้ามาด้วย (แล้วจะเหลาให้ฟังอีกครั้งว่า ต้องมีโปรแกรมอะไรบ้าง)

ถ้าหากว่าผู้ใช้ ไม่เคยใช้งาน LaTex เลย แน่นอน ปัญหาที่พบคือ บรรดาพลพรรคคำสั่งทั้งหลาย ซึ่งนอกจากจะมีคำสั่งพื้นฐานแล้ว ยังมีคำสั่งที่มากับชุด package ต่างๆ ด้วย ก็ทำให้งงได้อีกรอบนึง
อีกปัญหาที่พบคือเรื่องภาษา เพราะเคยคิดจะรันเอกสารที่เป็นภาษาญี่ปุ่น ผลคือ ไม่ออก (- -") ที่ไม่ออกคือ ตัวหนังสือภาษาญี่ปุ่นทั้งหลาย ไม่ออกมากับตัวเอกสารด้วย พอถามผู้เชี่ยวชาญ ท่านก็บอกว่า มันต้องลง package เพิ่ม ซึ่งยุ่งยากพอสมควร (ลองทำอยู่ 2 วัน ก็ทำไม่ได้) ถึงตอนนี้ก็เลยยังติดปัญหาเรื่องนี้อยู่


หลังจากศึกษาและลองผิดลองถูกมาสักพัก ก็คิดว่าการทำงานบน LaTex มันก็ดีนะ อาจจะยุ่งยากตอนแรกบ้าง แต่ตอนกลับมาแก้ไข จะทำได้สะดวก ไม่เวียนหัว หรือ งุนงง กับบรรณานุกรม หรือ cross-references ต่างๆ

ขอเรียบเรียงอีกหน่อย แล้วจะบันทึกต่อว่า จะใช้งาน LaTex ต้องมีโปรแกรมอะไรบ้าง